Aby ująć ogół spraw dotyczących dziecka, tj. spraw o władzę rodzicielską, ustalenie miejsca pobytu małoletniego, kontakty z dzieckiem, alimenty na rzecz małoletniego – na potrzeby broszury – będziemy posługiwali się pojęciem “spraw okołorozstaniowych”. Rozstanie może dotykać zarówno rodziców będących w związku małżeńskim, jak i w związku partnerskim, będziemy więc używać pojęcia “rozstający się rodzice”. Broszura jest elementem projektu Standardy Pomocy Dziecku w Sytuacji Rozstania Rodziców, realizowanego przez Komitet Ochrony Praw Dziecka w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, informacje o Standardach można znaleźć na stronie www.standardyrozstania.pl
Celem autorów jest pokazanie, jakie instrumenty psychologiczne można zastosować, by wspomóc rozstających się rodziców. Ważne jest, aby na samym początku zwrócić uwagę, że choć małżonkowie/partnerzy rozstają się, to nadal jednak pozostają w rolach rodziców względem dziecka. Od rodziców zależy to jak dziecko przejdzie przez okres ich rozstania, dlatego pomoc psychologiczna powinna skupiać się na pracy z rodzicem, a dopiero poprzez zachowanie rodziców pośrednio wpływać na dziecko. Nie można “naprawić” pomocą psychologiczną dziecka, bez korekty zachowania rodziców.
To rodzice powinni brać na siebie konsekwencje rozstania, także te pojawiające się w życiu dziecka. Konsekwencje te mogą być znaczne, ponieważ rozwód jest bardzo silnym bodźcem generującym stres. Stres ten zaś może być stresem długotrwałym, jeśli postępowanie okołorozstaniowe trwa wiele lat i generuje wiele napięć oraz konfliktów, w które włączone są dzieci.
Dodatkowym czynnikiem, który trzeba wziąć pod uwagę jest istnienie dużej nierównowagi sił pomiędzy rodzicem a dzieckiem. Dziecko jest zależne od rodziców. Jednocześnie dziecko także przeżywa emocje w procesie rozstania rodziców i ma prawo do ich wyrażania na swój dziecięcy sposób. Przy opracowywaniu broszury przyjęte zostało założenie, że – przynajmniej w części przypadków – możliwe jest to, aby po wyjściu z sądu rodzice potrafili odpowiednio zadbać o dziecko. Możliwe jest również to, że rodzice w trakcie postępowania sądowego otrzymają wsparcie wpływające pozytywnie na nich samych i dziecko. Postępowanie sądowe może być bowiem szansą na pozytywną zmianę, a nie środowiskiem degradującym postawy rodzicielskie. Dlatego też przekazujemy podstawową wiedzę o instrumentach psychologicznych – kiedy je stosować i co mogą one wnieść pozytywnego w życie dziecka i rodziców.
