Intercyza to pojęcie powszechnie znane, ale trochę tajemnicze, bo nie znajdziemy go w przepisach prawa. W związku z tym zauważyłam, że w praktyce krąży wiele nieprawdziwych informacji na temat tej małżeńskiej umowy. Jeśli chcesz poznać fakty i mity na temat intercyzy, czytaj dalej!
Dodatkowo na końcu artykułu znajdziesz informację na temat tego, jak można ustanowić rozdzielność majątkową przed sądem.
Zapraszam do lektury.
INTERCYZA TO NIE TYLKO ROZDZIELNOŚĆ MAJĄTKOWA
W polskim prawie podstawowym ustrojem majątkowym pomiędzy małżonkami jest ustrój wspólności ustawowej. Jeśli małżonkowie chcą inaczej uregulować stosunki majątkowe pomiędzy sobą, muszą zawrzeć umowę majątkową małżeńską, zwaną potocznie intercyzą. Małżonkowie poprzez tę umowę mogą:
- rozszerzyć wspólność ustawową (na pewne elementy majątku osobistego);
- ograniczyć wspólność ustawową (umówić się, że pewne składniki majątku będą zasilać majątek osobisty);
- ustanowić rozdzielność majątkową;
- ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Mity dotyczące intercyzy
Mit 1 – Intercyzę można podpisać tylko przed zawarciem małżeństwa
Intercyza najczęściej podpisywana jest przed zawarciem małżeństwa, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony zawarły ją już w trakcie małżeństwa. Pamiętaj jednak, że umowy majątkowej małżeńskiej nie można zawrzeć z mocą wsteczną!
Mit 2 – Rozdzielność majątkowa ma na celu zabezpieczenie waszego majątku sprzed ślubu
Przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (czyli nabyte przed ślubem) należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Mit 3 – Intercyza wpływa na dziedziczenie
Ustanowienie rozdzielności majątkowej nie wpływa na prawo do dziedziczenia. Celem intercyzy jest bowiem ukształtowanie relacji majątkowych małżonków za życia, nie po śmierci. Należy pamiętać, iż w pierwszej kolejności brany jest pod uwagę ważny testament sporządzony przez spadkodawcę. Jeżeli takiego nie ma, to wówczas dochodzi do dziedziczenia ustawowego.
Mit 4 – Decyzja o intercyzie jest nieodwołalna
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność ustawowa. Chyba że małżonkowie postanowili inaczej.
Mit 5 – Intercyza zabezpiecza was tylko na wypadek rozwodu
Nie ulega wątpliwości, że w przypadku ewentualnego rozwodu nie ma problemu z podziałem majątku. Jednak moim zdaniem intercyza przede wszystkim ma na celu zabezpieczenie Waszych majątków w trakcie trwania małżeństwa. Jest to bardzo dobre rozwiązanie dla osób, których małżonek prowadzi własną działalność gospodarczą lub planuje ryzykowne inwestycje.
Mit 6 – Intercyza zawsze zabezpiecza majątek przed wierzycielami drugiego małżonka
Zgodnie z art. 47(1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonek może powoływać się wobec innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj umowy majątkowej były tym osobom wiadome, co oznacza, że intercyza nie wywiera skutków prawnych wobec wierzycieli, którzy nie zostali o niej poinformowani.
Uwaga!
To na małżonku spoczywa obowiązek udowodnienia, że wierzyciel wiedział o zawarciu oraz rodzaju intercyzy.
Mit 7 – Intercyza zwalnia z alimentów na rzecz małżonka
Zawarcie intercyzy nie oznacza, że w przyszłości, po orzeczeniu rozwodu, małżonkowie nie będą zobowiązani do płacenia sobie wzajemnie alimentów. Podobnie jak w przypadku zobowiązania do łożenia na utrzymanie rodziny, rozdzielność majątkowa nie wpływa na obowiązek alimentacyjny wobec współmałżonka.
Abstrahując od powyższego, wskazuję, że ustanowienie rozdzielności majątkowej może także nastąpić na drodze postępowania sądowego. Dzieje się to w sytuacji, gdy małżonkowie nie są zgodni co do ustanowienia rozdzielności majątkowej.
JAK USTANOWIĆ ROZDZIELNOŚĆ MAJĄTKOWĄ PRZED SĄDEM?
Jeden z małżonków może wnieść do sądu pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej. A skoro jeden z nich może tego dokonać wbrew woli drugiego, musi mieć ku temu ważne powody. Czym zatem są one z perspektywy sądu?
Żadna ustawa nie definiuje tego zagadnienia. Jednak, bazując na praktyce sądów, możemy wymienić kilka sytuacji, w których ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd jest uzasadnione. Mogą za tym przemawiać następujące przyczyny:
- brak możliwości zarządu majątkiem wspólnym przez małżonków,
- brak zaufania między małżonkami w kwestiach finansowych,
- trwonienie majątku przez jednego z małżonków,
- uzależnienie od alkoholu, narkotyków itp.
Biorąc pod uwagę powyższe, wskazać należy, że ważne powody to sytuacje, w których małżonkowie nie mają możliwości wspólnego zarządzania majątkiem z powodu zawinionego zachowania jednego z małżonków.
Następną ważną kwestią w przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd jest data ustanowienia rozdzielności. Co do zasady rozdzielność zaczyna obowiązywać od chwili uprawomocnienia się wyroku. Istnieje jednak możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. Sąd dokonuje tego jednak wyjątkowo. Warto również podkreślić, że rozdzielność majątkową z datą wsteczną można ustanowić jedynie przed sądem. U notariusza nie jest to możliwe – nawet, jeżeli małżonkowie zgodnie by o to żądali. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby u notariusza wskazać datę późniejszą niż moment podpisania aktu notarialnego.
Pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej wnosi się do sądu rejonowego w okręgu, w którym małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania. Opłata od takiego pozwu jest stała i wynosi 200 zł.
Zdjęcie autorstwa Gianni Scognamiglio z serwisu Unsplash
